Xavier Hufkens presenteert de eerste tentoonstelling van de Italiaanse abstracte kunstenaar Giorgio Griffa met de galerie
Xavier Hufkens is verheugd Luce buio aan te kondigen, de inaugurele tentoonstelling van de galerie gewijd aan het werk van de Italiaanse abstracte kunstenaar Giorgio Griffa (Turijn, 1936). Van zijn vroege lineaire schilderijen uit het midden van de jaren 1960 tot recente werken uit 2022, omvat deze presentatie alle vijf decennia van de carrière van de kunstenaar en belicht zowel de evoluties als de constanten binnen een oeuvre dat even eclectisch als poëtisch is.
Giorgio Griffa is vooral bekend om zijn geschilderde doeken die rechtstreeks op de muur worden gespijkerd—ongeprepareerd, niet ingelijst en niet opgespannen—en waarvan het merendeel is uitgevoerd in een helder palet van onverzadigde kleuren. De doeken worden gevouwen wanneer ze niet worden tentoongesteld, waardoor zichtbare kreuken ontstaan die een vitaal onderdeel van het werk worden. Op het eerste gezicht is het moeilijk om een onderscheid te maken tussen de schilderijen van vijftig jaar geleden en meer recente werken. Een nadere bestudering van het oeuvre onthult evenwel het bestaan van elf grote cycli, gaande van de Segni primari (primaire tekenen) serie uit 1967 tot de nieuwste Dilemmaschilderijen. Elke reeks heeft een begindatum, maar geen einde. Bovendien behoren bepaalde werken tot meer dan één cyclus, gezien verschillende creatieve trajecten elkaar kruisen en versmelten. Zoals de kunstenaar zelf stelt, bestaan de cycli gelijktijdig naast elkaar en zijn ze geen stadia van vooruitgang of achteruitgang, maar simpelweg voortdurende variaties van ‘worden’. Dit laatste woord is cruciaal om het oeuvre te begrijpen, want Griffa’s opeenvolgingen van lijnen, patronen, letters en cijfers zijn niet alleen universeel, maar ook open en oneindig. Elk werk bevat een element dat, in principe, oneindig kan worden voortgezet.
Eens het patroon is gezet, verwachten we visueel en mentaal dat het aanhoudt. Wanneer dat niet het geval is—en er is altijd een punt waarop een lijn, zinsdeel of patroon willekeurig lijkt te stoppen—anticiperen we op de verlenging ervan, waardoor we de reeks in ons geestesoog bijna voltooien. Linguïstisch gezien kan dit worden vergeleken met het halverwege stoppen van een zin, waarbij de gesprekspartner (in dit geval de toeschouwer) de gedachtegang moet oppakken. Hierdoor zijn de lege ruimtes in de werken van even groot belang als de beeldelementen zelf.
Giorgio Griffa is zowel schilder als advocaat. Tot hij zijn advocatenpraktijk neerlegde, wijdde hij zich aan zijn tweeledige beroep, een combinatie die ons terugvoert naar het renaissanceideaal van de “universele kennis”. Hiermee verbonden zijn de zogenaamde zeven vrije kunsten, die worden onderverdeeld in die van het woord (grammatica, logica en retorica; het trivium) en die van de getallen (rekenkunde, muziek, astronomie en geometrie; het quadrivium). Als diepgaand verbonden mechanismen om de natuur en de mensheid te begrijpen, en als media voor verandering en vernieuwing, werden deze disciplines beschouwd als de componenten van één allesomvattende “kunst”: de basis van al het leren.
Deze ooit ondeelbare band tussen het woord en dat van de getallen loopt als een rode draad door de diverse cycli in het oeuvre van Griffa. Dit blijkt uit de verscheidene oeuvres waarin letters, zinnen en citaten worden afgebeeld, en werken die vertrekken vanuit numerieke principes, de reeks van Fibonacci of de gulden snede, ook bekend als het ‘irrationele getal’. De sleutel tot het vertalen van de ideeën die voortkomen uit deze inspiratiebronnen, en talloze andere muzikale, historische en filosofische beginpunten zowel oud als modern, is Griffa’s karakteristiek eenvoudige beeldtaal met archetypische tekens: letters, cijfers en lijnen. Niets meer, niets minder. Griffa schildert dus niet wat hij ziet, maar wat hij denkt of, meer specifiek, wat hij weet. Zoals hij zelf ooit zei: “Ik beeld niets af, ik schilder.” Deze handeling van het schilderen—met het lichtste van alle aanrakingen en ultra vloeibare acrylpigmenten—is dus een middel tot overdracht, een manier om een diep humanistisch wereldbeeld te articuleren dat met elk ander kennisveld verbonden is. Door het door elkaar halen van twee passages uit Four Quartets van T. S. Eliot, een schrijver die Griffa al lange tijd bewondert, komen we dicht bij de ideeën die in het werk besloten liggen: “For the pattern is new in every moment / And every moment is a new and shocking / Valuation of all we have been [...] And so each venture / Is a new beginning.”
Giorgio Griffa (Turijn, 1937; woont en werkt in Turijn) voltooide in 1958 zijn rechtenstudie en werd praktiserend advocaat. Van 1960 tot 1963 leerde hij schilderen als assistent van de Italiaanse schilder Filippo Scroppo (19101993). Ondanks vroege associaties met stromingen als arte povera, pittura analitica [fundamentele schilderkunst] en minimalisme, heeft zijn werk altijd buiten de heersende stromingen in de hedendaagse kunst gestaan. Giorgio Griffa nam deel aan belangrijke internationale tentoonstellingen zoals Prospekt, Düsseldorf (1969 en 1974) en de Biënnale van Venetië (1978, 1980 en in 2017), alsook Processes of Visualized Thought: Young Italian Avant-garde, Kunstmuseum Luzern (1970) en A Painting Exhibition of Painters who Place Painting in Question, samengesteld door Michel Claura, Stadtische Museum, Monchengladbach (1973). Recente solopresentaties van Giorgio Griffa’s werk omvatten Uno and Due, Galleria Civica d’Art Moderna e Contemporanea, Turijn (2002), Neuer Kunstverein, Aschaffenburg (2005), MACRO, Museo d’Arte Contemporanea, Rome (2011), Golden Ratio, Mies van der Rohe Haus, Berlijn (2013); A Continuous Becoming, Camden Art Centre, Londen (2018); Tutti i pensieri di tutti, Palazzo Collicola, Spoleto (202021); Marvels of the Unknown, LaM—Lille Métropole Musée d’art moderne, Villeneuved’Ascq (2021); La Recherche, Centre Pompidou (2022).
Giorgio Griffa
Luce buio
23 september — 5 november 2022
Xavier Hufkens
Van Eyckstraat 44
1050 Brussel
