POMONA Fonds voor de Kunsten kondigt haar eerste kunstbeurzen aan
Johan Grimonprez, Marie Zolamian en Hussein Shikha krijgen elk een beurs van 20.000 Euro
POMONA Fonds voor de Kunsten, een nieuw opgericht fonds door SOFAM dat beheerd wordt door de Koning Boudewijnstichting en dat kunstenaars en creatieve processen in België steunt, kondigt haar eerste kunstbeurzen aan. De laureaten werden door een jury van experten geselecteerd uit een lijst van 33 kunstenaars. Zij waren hiervoor genomineerd door een onafhankelijk adviserend comité van kunstenaars en andere creatieve professionals. De winnaars werden bekendgemaakt tijdens een uitreiking op vrijdag 7 februari.
- krijgen een POMONA Beurs van 20.000 €
- Opkomend kunstenaar: Hussein Shikha
- Midcareer kunstenaar: Marie Zolamian
- Gevestigd kunstenaar: Johan Grimonprez
De 3 laureaten droegen op hun beurt 3 kunstenaars of kunstenorganisaties voor, die kans maakten op een “laureatenbeurs”. Het POMONA bestuurscomité besliste samen met elke laureaat wie “hun” beurs krijgt.
- krijgen een POMONA Laureatenbeurs van 5.000 €
- Hussein Shikha reikt uit aan: Sadrie Alves
- Marie Zolamian reikt uit aan: La FAP
- Johan Grimonprez reikt uit aan: Hilke Walraven
Met deze beurzen wil het POMONA Fonds artistiek talent in België kansen geven om hun beste werk te ontwikkelen. Vanuit de overtuiging dat elke kunstenaar die je optilt, anderen mee optilt: studenten, medekunstenaars, assistenten, galeries, musea, cultuurcentra, en, natuurlijk, ons kunstminnend publiek.
Het POMONA Fonds gelooft absoluut dat kunst steun nodig heeft vanuit de verschillende overheden. En dat de kunstmarkt een belangrijke rol speelt. Maar dit alleen is niet genoeg: om kunst en kunstenaars te laten floreren, is er een bredere inspanning nodig.
Met het POMONA Fonds kan nu eenieder kunst mee helpen mogelijk maken in België. Giften boven 40 euro per jaar krijgen een fiscaal voordeel: https://www.pomona-artfund.be
De laureaten die elk een POMONA Beurs van 20.000 Euro ontvangen
Johan Grimonprez, gevestigd kunstenaar
Johan Grimonprez (°1962, Roeselare) is internationaal bekend voor zijn films, samengesteld uit o.a. documentair materiaal, downloads, historische archiefstukken, homevideo's, flarden Hollywoodfilm, nieuwsbeelden en reclame. Zijn werk balanceert tussen kunst en cinema, documentaire, fictie, praktijk en theorie.
Met behulp van de beurs van POMONA begint Grimonprez met de ontwikkeling van zijn volgende filmproject: The Multispecies Parliament. Het is Grimonprez' poging om nieuwe vreugdevolle manieren te vinden om te vertellen en uit te vinden hoe we bij elkaar horen, terwijl we nieuwe verhalen choreograferen die we delen. Niet als slachtoffers van de toekomst die verlamd zijn door dystopisch nihilisme, maar om nieuwe, onvertelde verhalen te verzamelen die gegenereerd worden door betere vragen te stellen. Want, zoals schrijfster Rebecca Solnit voorstelt, “deze verhalen zijn onze tools voor de prachtige mogelijkheden in de verschrikkelijke realiteit waar we mee te maken hebben.”
Grimonprez' artistieke projecten zijn tentoongesteld in musea over de hele wereld, waaronder het Hammer Museum, Los Angeles, de Pinakothek der Moderne, München en het MoMA. Zijn werken bevinden zich in de collecties van Centre Georges Pompidou, Parijs; het 21st Century Museum of Contemporary Art, Kanazawa; en Tate Modern, Londen. Zijn speelfilms omvatten dial H-I-S-T-O-R-Y (1997, in samenwerking met romanschrijver Don DeLillo, door de Guardian geselecteerd als een van de “30 grote werken in de geschiedenis van de videokunst”), Double Take (2009) en Shadow World (2016). Ze reisden door het grote festivalcircuit van de Berlinale tot Sundance en sleepten verschillende prijzen voor Beste Regisseur in de wacht. Hij publiceerde verschillende boeken, waaronder Inflight (2000), Looking for Alfred (2007) en een reader getiteld It's a Poor Sort of Memory that Only Works Backwards (2011) met bijdragen van Jodi Dean, Tom McCarthy, Hans Ulrich Obrist en Slavoj Žižek.
Grimonprez' laatste speelfilm Soundtrack to a Coup d'Etat ging in première op het 2024 Sundance Film Festival, waar het de Cinematic Innovation Award won. De film sleepte ook al de Persistence of Vision Award op SFFilm in de wacht. De film is zopas genomineerd voor een Oscar® voor Beste Documentaire Speelfilm bij de 97e Academy Awards.
Marie Zolamian, midcareer kunstenaar
Marie Zolamian (°1975, Beiroet) is een multidisciplinaire kunstenares van Armeense afkomst, die tot haar vijftiende opgroeide in Libanon. In 1990 ontvluchtte ze haar geboorteland met haar familie en vestigde ze zich in België. Zolamian onderzoekt door middel van diverse media, de ontworteling, het samenleven en het anders-zijn. Ze werkt in verschillende media met visuele sequenties, vertrekkend vanuit de schilderkunst. Ze beschrijft haar praktijk als 'een experimentele documentaire vorm van een fictieve etnologie'.
Ze wil de POMONA-beurs gebruiken om te investeren in een belangrijke kern van haar kunstenaarschap; een werkruimte die even belangrijk voor haar is als haar atelier, haar bibliotheek. Marie Zolamian is gepassioneerd door kunstboeken en boeken geschreven door collega-kunstenaars. Deze objecten openen haar naar unieke werelden en een oneindige stamboom.
Marie Zolamian stelde onder meer tentoon in Bombon projects gallery, Barcelona (2024) ; Jester/CIAP, Genk (2022) ; galerie Nadja Vilenne (2019 en 2016) ; Mu.ZEE Oostende (2018) ; Künstlerhaus Bethanien, Berlijn (2013) en in groepstentoonstellingen in BPS22, Charleroi (2023) en in Wiels, Brussel (2021). Een van haar belangrijkste openbare werken is een mozaïek van 76 m2 voor de peristyle van het KMSKA (Antwerpen, 2022). In 2023 ontving ze de Ianchelevici prijs voor haar architecturale integratie voor het KMSKA.
Hussein Shikha, opkomend kunstenaar
Hussein Shikha is multidisciplinair kunstenaar, grafisch ontwerper, schrijver en onderzoeker. Zijn werk omvat experimentele film, animatie, textiel en interactieve installaties. Hussein neemt de manipulatie en transformatie van het Zuid-Iraakse tapijt (met al zijn filosofieën) als uitgangspunt om kunst en design vanuit Oosterse en niet-Oosterse perspectieven te begrijpen. Op die manier onderzoekt hij mogelijke verschuivingen naar een inclusievere en minder Eurocentrische perceptie van kunst en design.
De beurs zal volgens Shikha hem helpen om, via zijn werk, bij te dragen aan reële interculturele inzichten. Hij wil zijn werk delen op een manier die zowel cultureel als sociaal bewust is, simplistische categorisaties overstijgt en de dialoog en empathie over culturele grenzen heen bevordert. Door erfgoed te integreren met digitale media probeert Shikha een hulpmiddel te creëren om deze kennis te behouden en nieuw leven in te blazen. Het verlies van symbologieën en textielkennis is immers niet alleen een probleem in Irak maar ook in België, zij het op een andere schaal.
Hussein Shikha is geboren en getogen in Irak en verhuisde in 2009 naar Antwerpen. Hij behaalde een masterdiploma Beeldende Kunst aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen en een Advanced Master of Research in Art and Design aan Sint Lucas Antwerpen. Hij presenteerde zijn werk in BAK, Utrecht; Nieuwe Instituut, Rotterdam; TextielMuseum, Tilburg; Het Bos, Antwerpen; Kunsthal Gent, Gent; en Kunsthal Extra City, Antwerpen. Hij nam deel aan residenties in het Frans Masereel Centrum; Z33, Hasselt; Morpho, Antwerpen en zal deelnemen aan het 2025 cohort van de Jan van Eyck Academie.
Hoe werden de laureaten gekozen?
De laureaten werden door de jury van experten geselecteerd, uit een lijst van 33 kunstenaars, genomineerd door een groep kunstenaars en curatoren. De lijst was divers, zowel op vlak van kunstvormen als levenservaringen, een weerspiegeling van een land met vele facetten.
Jury:
- Regine Basha - independent curator, consultant and mentor
- Zoë Gray - director of exhibitions, BOZAR
- Nav Haq - associate director, M HKA
- Anne Françoise Lesuisse - director, Biennale de l’Image Possible, Liège
- Joachim Naudts - director, Extra City
De laureaten die een POMONA Laureatenbeurs van 5.000 Euro ontvangen
De 3 laureaten droegen op hun beurt 3 kunstenaars of kunstenorganisaties voor, die kans maakten op een “laureatenbeurs”. Het POMONA bestuurscomité besliste samen met elke laureaat wie “hun” beurs krijgt.
- Johan Grimonprez reikt uit aan: Hilke Walraven
Hilke Walraven concentreert zich bij haar observaties op de alledaagse handelingen en rituelen die zo vanzelfsprekend zijn dat ze welhaast onzichtbaar zijn geworden. Dergelijke handelingen, en vooral ook de haperingen daarin, legt zij vast in haar installaties. Net zoals een struikelend iemand het automatisme van het wandelen breekt. Soms in de vorm van tekstuele werken, dan weer als sculpturen en (ruimtelijke) tekeningen die op een schijnbaar eenvoudige manier aan elkaar geknoopt worden. Achter deze eenvoud gaat echter een enorme complexiteit plaats: de werken en observaties gaan continu de dialoog aan met elkaar, soms fluisterend, soms hun stem verheffend.
Hilke Walraven (°1994) deed haar opleiding Fine Arts aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Haar werk is tentoongesteld in meerdere groeps- en solotentoonstellingen in Amsterdam, Utrecht, Haarlem, Den Haag, Nijmegen en Den Helder, en in Buenos Aires (Argentinië). In 2022 verhuisde ze naar Gent om daar haar Master Vrije Kunsten te behalen. In juni 2024 is zij afgestudeerd en sindsdien woont ze in Gent en werkt tussen Utrecht en Gent.
- Marie Zolamian reikt uit aan: La FAP
La Fédération des Arts Plastiques (LaFAP) is een vereniging die tot doel heeft de werknemers in de beeldende kunsten in de Federatie Wallonië-Brussel (FWB) te verenigen en te vertegenwoordigen om hun belangen te behartigen. Ze voert campagne voor een gepast professioneel statuut, een billijke vergoeding voor artistiek werk en een verhoging van de overheidsfinanciering voor de sector.
LaFAP staat open voor alle werknemers in de visuele kunsten, ongeacht hun statuut of carrière. Vandaag de dag speelt LaFAP een essentiële rol in de verdediging van een sector die te lang niet vertegenwoordigd is geweest en als gevolg daarvan het slachtoffer is geworden van ongelijkheid, met name op het gebied van sociale rechten en financiering. De activiteiten zijn gebaseerd op vier belangrijke pijlers: coördinatie, informatie, vertegenwoordiging en voorstellen formuleren.
- Hussein Shikha reikt uit aan: Sadrie Alves
Sadrie Alves is een multidisciplinaire kunstenares die werkt op het gebied van beeldende kunst, design en performance. De kern van haar praktijk vertrekt van tekenen als symbolische handeling en katalysator voor affectieve verhalen en samenwerking.
Sadrie Alves (°1997) is geboren en getogen in Brasília en woont momenteel in Antwerpen. Ze behaalde een Master in Beeldende Kunsten aan Sint Lucas Antwerpen. Haar werk was te zien in Cas-co, Leuven; The Constant Now en Het Bos, Antwerpen; La semaine du son, Hectolitre en Komplot, Brussel.
Waarom een nieuw fonds voor de kunsten?
België, met al haar diversiteit, bezit een enorme rijkdom aan artistieke praktijken die tot ver buiten de landsgrenzen erkend en bewonderd worden. Toch is het bestaan als kunstenaar voor de meeste makers in België onzeker. Kunstenaars zijn, met uitzondering van een miniem percentage dat van hun werk kan leven, sociaaleconomisch kwetsbaar. Door de kansen te vermenigvuldigen voed je een heel artistiek systeem.
Het POMONA Fonds wenst een bijkomende bron van steun en erkenning te zijn, naast de essentiële inbreng van de subsidiërende overheden, en naast de bestaande dynamieken van de kunstmarkt. Het fonds wil dus de bestaande mogelijkheden in België voor kunstenaars versterken.
Het fonds nodigt iedereen uit om de visuele kunsten in België te helpen steunen. Iedereen – individuen, (culturele) organisaties, bedrijven – kan een gift doen. Vanaf een jaarlijks bedrag van 40 euro geniet de schenker een belastingvermindering. Bedrijven kunnen bovendien hun giften – onder specifieke plafonds - als bedrijfskost aftrekken.
Een onafhankelijk adviserend comité van kunstenaars en andere creatieve professionals — met, onder meer, Luc Tuymans (beeldend kunstenaar), Otobong Nkanga (beeldend kunstenaar), Dirk Snauwaert (curator, directeur WIELS), Regine Basha (curator), Charif Benhelima (beeldend kunstenaar), Nav Haq (curator, adjunct directeur MUHKA), Sven Augustijnen (beeldend kunstenaars), Edith Dekyndt (beeldend kunstenaar) en Septembre Tiberghien (kunstcriticus en onafhankelijk curator) — staat het POMONA Fonds voor de Kunsten bij en kijkt toe op de kwaliteit, transparantie en diversiteit van de verschillende beurzen en fondsen. Het comité biedt een kritisch oog op de besteding van de fondsen. De beurzen zelf worden toegekend door onafhankelijke jury's van experten samengesteld met aandacht voor hun expertise en diversiteit, onder andere met een focus op disciplines, domeinen van expertise, maar ook gender, afkomst, leeftijd, taalgemeenschappen, en internationale invalshoeken.
"Generositeit is het sleutelwoord in dit hele proces. Zonder generositeit heb je geen kunst, en ook geen cultuur. Het POMONA Fonds is geboren uit de reële noodzaak om bijkomende fondsen voor de kunsten in België te genereren. Kunst is namelijk niet iets dat je binnen te nauwe grenzen kunt zien; het ontwikkelt volgens eigen wetmatigheden, maakt onverwachte verbindingen en biedt juist een raakvlak waarop verschillende stemmen en visies elkaar kunnen ontmoeten."
— Luc Tuymans, kunstenaar, voorzitter bestuurscomité POMONA Fonds voor de Kunsten
Over POMONA Fonds voor de Kunsten
Het POMONA Fonds voor de Kunsten, beheerd door de Koning Boudewijnstichting, is een initiatief van SOFAM. SOFAM is een coöperatieve vennootschap bestuurd door kunstenaars, zonder winstoogmerk en sinds 1979 gespecialiseerd in auteursrechten voor visuele kunstenaars. Zij is gemachtigd om op te treden als collectieve beheervennootschap, en voor de inning en de verdeling van het volgrecht. SOFAM plaatst een eerlijke verloning voor creatief werk en de belangen van kunstenaars centraal.
SOFAM ijvert voor de auteursrechten en de belangen van beeldende kunstenaars: schilders, beeldhouwers, fotografen, illustratoren, grafisch ontwerpers en andere visuele makers. De kernopdracht bestaat uit het innen en verdelen van collectieve rechten. Dit zijn vergoedingen die door de wetgever zijn ingesteld ten voordele van auteurs als compensatie voor de kopieën en het gebruik van hun werken, onder andere in bedrijven, het onderwijs en bibliotheken.
De belangrijkste reden voor een kunstenaar om zich aan te sluiten bij een collectieve beheersmaatschappij is dat hij op een eenvoudige manier collectieve vergoedingen kan ontvangen die hij op geen andere manier kan verkrijgen.
SOFAM is er sterk van overtuigd dat gerichte acties een hefboom kunnen zijn voor kunstenaars en bijdragen aan de bloei van de hele artistieke sector in België.
Meer over POMONA en hoe mensen kunnen bijdragen hier.
Selectie beelden van werken van de laureaten
HelenaVerfaillie-180-min.jpg "Hilke Walraven, 'Dagen van hout' / 'Wooden days' , graduation show KASK Gent, 2024, Foto : Helena Verfaillie")
