EUROPALIA ESPAÑA plaatst Brussel vijf dagen lang in het teken van Flamenco
Van 26 tot 30 november presenteert EUROPALIA ESPAÑA in Brussel een flamenco focus, met Bozar als centraal ontmoetingspunt. Cinco Días. Flamenco voor en na flamenco is een uitzonderlijk vijfdaags programma samengesteld door Pedro G. Romero – kunstenaar, onderzoeker, schrijver en een van de meest invloedrijke denkers binnen de hedendaagse flamencowereld die onder meer samenwerkte met Rosalia en Niño de Leche.
Aan de hand van voorstellingen, performances, films, lezingen en interventies overal in Brussel, nodigt Pedro G. Romero ons uit om de talrijke geschiedenissen en toekomsten van de flamenco te ontdekken.
De flamenco wordt vaak beschreven als een van de krachtigste expressies van de Spaanse identiteit, een muziek- en dansvorm die zo intens aanvoelt dat hij rechtstreeks uit de ziel van de natie lijkt voort te vloeien. Maar eigenlijk is het verhaal van de flamenco veel complexer – een verhaal van migraties, contradicties en constante heruitvinding.
Vanuit zijn unieke visie nodigt Romero het publiek uit om flamenco te (her)ontdekken: niet als statisch symbool van Spaanse identiteit, maar als een levende, migrerende en voortdurend veranderende kunstvorm.
Aan de hand van voorstellingen, performances, films, lezingen en interventies overal in Brussel, nodigt Pedro G. Romero ons uit om de talrijke geschiedenissen en toekomsten van de flamenco te ontdekken.
Drie hoogtepunten vormen de rode draad:
- 27 november: de nocturne Bozar all over the P(a)lace, waar muziek, performances en projecties samenkomen. Terwijl de EUROPALIA-tentoonstelling rond Francisco Goya tot laat openblijft, pulseert Bozar op live performances van Luz Arcas, Úrsula López en Leonor en dj-sessies van Romero zelf, naast artiesten als Moises Alcántara, Pedro de La Mugre, Isabel do Diego, Perrate & Za en Niño de Elche & Arto Lindsay.
- 26-29 november: Een gedurfd dans- en muziekfestival dat traditie en avant-garde met elkaar verbindt, met op zondag 29 november een bijzondere voorstelling waarin de befaamde ensembles Ballet Flamenco de Andalucía en Compañía Úrsula López hun krachten bundelen om het totaalspektakel El Maleficio de le Mariposa (1920) van de Spaanse dichter Federico García Lorca te heruitvinden
- Artistieke interventies binnen de tentoonstelling Luz y sombra. Goya en het Spaanse realisme (te zien tot 11 januari 2026);
De eigenlijke titel – Flamenco voor en na flamenco – zinspeelt erop dat het programma niet enkel rekening houdt met de ‘traditionele’ vormen (die vaak verkeerd als oud worden beschouwd, hoewel vele ervan uit het midden van de twintigste eeuw dateren), maar ook met meer experimentele varianten.
Het programma van Romero gaat van zestiende-eeuwse muziek tot experimentele noise, van traditionele bailaora’s tot radicaal hedendaagse choreografen, en in dat proces breekt de flamenco de lineaire genealogie af om de deur te openen naar een ware constellatie van invloeden. Die openheid probeert Romero uit te drukken in het programma. Inés Bacán zal zowel zingen voor Carmen Ledesma, die lang werd gezien als een virtuoze in de traditionele flamenco, als voor Luz Arcas, een radicaal hedendaagse choreografe.
Ook Brussel heeft een eigen flamencogeschiedenis – in de Spaanse migranten die in de jaren 1960 tientallen flamencoalbums opnamen in de stad en in de echo’s van het Andalusische leven die nog altijd voelbaar zijn in de omgeving van de rommelmarkt.
Via dit programma hoopt Romero de stad opnieuw aansluiting te laten vinden met dit gelaagde en transnationale erfgoed. Romero verwijst naar Emile Verhaerens beschrijvingen van La España negra (het zwarte Spanje) en Constantin Meuniers portretten van het leven van de arbeidersklasse, die de Europese kijk op de flamenco vormden. Hij merkt op dat Café del Burrero van Meunier een zeldzaam document is van de aanwezigheid van Afro-Amerikanen in vroege flamencotaferelen.
Zelfs het woord flamenco, dat etymologische wortels heeft in ‘flamand’ (Vlaams), vertelt een verhaal van wegglijden en heruitvinden. ‘Als je het etymologisch probeert te begrijpen, begint je hoofd te tollen’, zegt Romero. ‘Maar als je het bekijkt als een product van slang, contaminatie en argot is het makkelijker te begrijpen – een woord dat, net zoals de kunstvorm, in de loop van de jaren zijn betekenis uit elkaar haalt en weer in elkaar zet.’
Over Pedro G. Romero
Pedro G. Romero werd geboren in Aracena in 1964. Hij is kunstenaar, schrijver, filmmaker en een van de meest originele denkers van de flamenco. Zijn samenwerkingen – van Israel Galván en Rocío Molina tot Rosalía en Niño de Elche – hebben de grenzen van de kunstvorm consistent uitgedaagd. Voor hem is de flamenco een ruimte waarin de contradictie centraal staat. ‘Zonder paradox,’ zegt hij, ‘zou de flamenco niets zijn.’ Romero’s benadering begint met het ontmantelen van de veronderstelling dat de flamenco een statische of puur Spaanse traditie is. ‘Het is nog altijd grotendeels iets onbekends, dat mensen niet volledig herkennen als iets van henzelf’, bedenkt hij. ‘Het is al zo vaak verplaatst – geassocieerd met Andalusië, met de Roma, met Arabisch en Afrikaans erfgoed.
Selectie beelden
